ORBIS LITERAE

Οι εκδόσεις Gutenberg έχουν μια σειρά που βασανίζουν. Την σειρά "Orbis Literae", που διακρίνεται σε "Editio Minor" (editiones minores: ελάσσονες εκδόσεις) και "Editio Major" (μείζονες εκδόσεις) . Πρόκειται για μιά φιλόδοξη προσπάθεια, που χωρίς πολλά βάσανα δεν μπορεί να βγεί. Ο διευθυντής της σειράς Α. Κ. Χριστοδούλου, σημείωνε στον πρόλογο του πρώτου έργου που κυκλοφόρησε, σε δική του μετάφραση (Μόμπι-Ντικ ή Η Φάλαινα του Herman Melville) :

• "Πριν από λίγα χρόνια ο "Gutenberg" σχεδίασε μια μεγαλόπνοη σειρά αυστηρά επιλεγμένων βιβλίων, ακρογωνιαίων λίθων της δυτικής (κλασικής) πεζογραφίας. Η σειρά βαφτίστηκε "Orbis Literae" και περιλαμβάνει θεμελιώδη έργα που είτε (και προπάντων) μεταφράζονται για πρώτη φορά στα ελληνικά είτε, όντας ήδη μεταφρασμένα, επανεκδίδονται με τις προβλεπόμενες αποκαταστήσεις. Μερικές φορές, οι μεταφράσεις συνοδεύονται από το πρωτότυπο κείμενο, ενώ σταθερός και μόνιμος στόχος της σειράς είναι ο πλούσιος σχολιασμός των εκδιδομένων έργων."

Η φιλοσοφία της σειράς είναι να κυκλοφορήσει ένα λιτό βιβλίο με την μετάφραση του έργου, στις ελάσσονες εκδόσεις και στη συνέχεια να κυκλοφορήσει από τις μεγαλύτερου σχήματος μείζονες εκδόσεις το ίδιο μεταφρασμένο έργο μαζί με το πρωτότυπο κείμενο και εκτενή σχολιασμό, για βαθύτερη ανάγνωση και προσέγγιση. Από το 1991 μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί 12 έργα, σε 17 τόμους, στις editiones minores. Η εκδοτική προσπάθεια έχει ικανοποιητική ταχύτητα, αν λάβουμε, μάλιστα, υπόψη ότι πολλά από τα έργα αυτά είναι δίτομα μέχρι και τετράτομο. Από τις μείζονες εκδόσεις κυκλοφόρησε (1997) μόνον ο πρώτος από συνολικά πέντε ογκώδεις τόμους που θα ολοκληρώνουν τον Μόμπι-Ντικ. Εδώ θα προτιμούσα μεγαλύτερη ταχύτητα, αλλά ο εκδότης μετράει και κάνει το λογαριασμό. Βλέπετε, λοιπόν, το μέγεθος της προσπάθειας και τα προβλήματά της, καθώς δεν μιλάμε για εκδόσεις εμπορικές, ελαφρές τύπου υπέροχων φιλιών για την κουζίνα και για μαμάδες προαστίων, αλλά πραγματικά για ογκόλιθους της λογοτεχνίας, που τους έχει δοθεί η δέουσα προσοχή. Ειδικά σχεδιασμένες γραμματοσειρές και κοσμήματα, γενικά προσεγμένες άρτιες εκδόσεις και, το κυριότερο, μεταφράσεις δύσκολες άξιων μεταφραστών που μόχθησαν να μεταφέρουν στην γλώσσα μας αριστουργήματα.

Οι τίτλοι που έχουν ήδη εκδοθεί είναι:

1. Herman Melville - Μόμπι-Ντικ ή η Φάλαινα, μτφρ: Α.Κ.Χριστοδούλου
2. Laurence Sterne - Η ζωή και οι απόψεις του Τρίστραμ Σάντι, μτρφ: Έφη Καλλιφατίδη
3. Henry Fielding - Η ιστορία του Τομ Τζόουνς (2τ.), μτφρ: Έφη Καλλιφατίδη
4. Samuel Butler - Η κοινή ανθρώπινη μοίρα, μτφρ: Έφη Καλλιφατίδη
5. Nathaniel Hawthorne - Το σπίτι με τα εφτά αετώματα, μτφρ: Έφη Καλλιφατίδη
6. Alain-Rene Lesage - Ιστορία του Ζιλ Μπλας, μτφρ: Κυριακος Αθανασιάδης
7. Giovanni Verga - Μάστρο-Ντον Τζεζουάλντο, μτφρ: Έφη Καλλιφατίδη
8. Herman Melville - Γουάιτ Τζάκετ (ο Ασπροφόρης), μτφρ: Έφη Καλλιφατίδη
9. Thomas Malory - Ο θάνατος του Αρθούρου (2τ.), μτφρ: Αλέξανδρος Κοσματόπουλος
10. Herman Broch - Βιργιλίου Θάνατος, μτφρ: Γιώργος Κεντρωτής
11. Thomas Mann - Ο Ιωσήφ και οι αδελφοί αυτού (4τ.), μτφρ: Λευτέρης Αναγνώστου
12. Matthew Lewis - Ο καλόγερος, μτφρ: Αλέξανδρος Κοσματόπουλος - Κυριάκος Αθανασιάδης

Για τα βιβλία αυτά θα μας δοθεί η ευκαιρία να μιλήσουμε μελλοντικά. Εδώ, θα τελειώσω την πρώτη αυτή παρουσίαση της σειράς Orbis Literae, με λίγα λόγια για τον διευθυντή της Α. Κ. Χριστοδούλου.

Ο Α. Κ. Χριστοδούλου γεννήθηκε στον Βόλο (πού αλλού;) το 1943. Εδώ κατοικεί μέχρι σήμερα κι εδώ δικηγορούσε μέχρι πριν λίγο καιρό, οπότε θά έχει σίγουρα περισσότερο χρόνο ν' ασχοληθεί με όσα πραγματικά τον ενδιαφέρουν. Και είναι πολλά τα ενδιαφέροντα και οι ασχολίες του. Και σημαντικό το έργο του, άσχετα αν ο ίδιος επέλεξε ένα ταπεινό προφίλ. Έχει γράψει ποίηση, πεζογραφία, θέατρο, δοκίμια, είναι μεταφραστής και εικονογράφος και είναι γλυκός και ήπιος άνθρωπος.

Ξεκίνησε με τα "Ποιήματα" (1971), "Ποιήματα ΙΙ" (1971), "Μελέτη θανάτου" (1979), όλα εκτός εμπορίου, και αργότερα εκδόθηκαν τα ποιητικά έργα "Η Απορία του Δέντρου" (1981), "Νόμοι" (1982, "Ο αδερφός" (1984), "δίπτυχο" (1990) και "Το Δέντρο" (1993).

'Αρχισε να γίνεται ευρύτερα γνωστός με την μελέτη του για την "Στροφή" του Σεφέρη, που κυκλοφόρησε σε 3 τόμους και του χάρισε ένα Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου (1984). Έχει γράψει αρκετά δοκίμια για την πεζογραφία: "Ο Μάκρουρος και το Δρολάπι ή Η Απολογία του Μεταφραστή", "Το Ξύλινο Αλογάκι" (για τον Τρίσταμ Σάντι), "Ναθάνιελ Χόθορν-Ένα προβλημα" και άλλα.

Έχουν κυκλοφορήσει, επίσης, οι νουβέλες: "Η κυρία Νοεμί" (Ζώδιο-1986), "Ο Παντελής Βλαστός ή Το Αγκάθι (Καστανιώτης-1990) και το θεατρικό "Ο Άγγελος" (Τυπωθήτω-1998), που παρουσιάστηκε από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Βόλου.

Όμως, η μεγαλύτερη αγάπη του είναι ο Μόμπυ Ντικ και ο ίδιος ο Μέλβιλ. Η "εμμονή" του αυτή και η πολυετής ενασχόληση με την μετάφραση και κατανόηση του έργου του Μέλβιλ, τον οδήγησαν στην αναγνώρισή του ως έναν από τους εγκυρότερους Μελβιλιστές, παγκοσμίως. Η αναγνώριση αυτή είχε αποτέλεσμα την διοργάνωση του πρώτου διεθνούς συνεδρίου της Melville Society στον Βόλο, το 1997.

Θα συνεχίσουμε στο επόμενο ιστοσημείωμα (όρος που μου άρεσε και
δανείζομαι από εδώ) με την συνάντηση του Χριστοδούλου -Μόμπυ Ντικ .
Στα "Θέματα Λογοτεχνίας" (τεύχος 15/2000) των εκδόσεων Γκοβόστη
περιλαμβάνεται αφιέρωμα στο έργο του Α.Κ.Χριστοδούλου, απ'
όπου αντλήθηκαν οι περισσότερες πληροφορίες του παρόντος,
καθώς και η φωτογραφία του .