... Τί είναι, όμως, ο εαυτός;
Είναι η επιτομή όλων όσα θυμόμαστε.
Γι' αυτό και το τρομακτικό στον θάνατο
δεν είναι η απώλεια του μέλλοντος,
αλλά η απώλεια του παρελθόντος.
Η λήθη είναι μια μορφή θανάτου,
παρούσα στη ζωή ...

[Μίλαν Κούντερα]
__________________________________________________

Κυριακή, Ιουνίου 10, 2007

Ανάποδος λόγος


Στην άκρη ενός αδιέξοδου θανάτου
χάθηκα στο φώς του ουρανού
γιατί μια λάθος λεωφόρο ακολουθούσα.

Καλλίτερα να μη μιλώ για περιπάτους
δίπλα σε ήμερες κι άυλες παραλίες
που σαν ξεχνιέμαι εκεί, μονομιάς το πάθος σκοτώνεται.


Στο "Ζούκερμαν Δεσμώτης" του Philip Roth, o Ε. Ι. Λόνοφ, φτασμένος συγγραφέας, εξηγεί στον άσημο νεαρό Ζούκερμαν την τέχνη του:

"Αντιστρέφω προτάσεις. Αυτή είναι η ζωή μου. Γράφω μια πρόταση και μετά την αντιστρέφω. Μετά την κοιτάζω και την αντιστρέφω ξανά. Μετά γευματίζω. Μετά επιστρέφω και γράφω μια άλλη πρόταση. Μετά παίρνω το τσάι μου και αντιστρέφω την καινούρια πρόταση. Μετά ξαναδιαβάζω τις δυο προτάσεις μαζί και τις αντιστρέφω και τις δυο. Μετά ξαπλώνω στον καναπέ και σκέφτομαι. Μετά ξανασηκώνομαι και τις πετάω και τις δυο και ξαναρχίζω απ' την αρχή."

Αυτή είναι η τεχνική του συγγραφέα και ο Roth δεν αστειεύται μ' αυτά που γράφει. Ο συγγραφέας δοκιμάζει προτάσεις. Δοκιμάζει την αντοχή του ύφους και την αντοχή των νοημάτων τους, αντιστρέφοντας συνεχώς.

Θα μπορούσε, μήπως, ο αναγνώστης να κάνει το ίδιο; Να αντιστρέψει την τελική πρόταση που διαβάζει σ' ένα βιβλίο, δοκιμάζοντας τις αντοχές της;

Θυμήθηκα τον Ζούκερμαν διαβάζοντας ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο του Πετεφρή, γραμμένο πρίν ένα χρόνο, που υποδεικνύει στον αναγνώστη την διαδικασία της αντιστροφής και αντικατάστασης, συμπεραίνοντας: Αν το κείμενο είναι επαρκές, τότε η ανάποδη επεξεργασία του θα βγάλει επίσης ένα επαρκές αποτέλεσμα.

Οι στίχοι που διαβάσατε στην αρχή δεν θυμίζουν τίποτα. Μπορεί κάποιος να βρεί "ύφος και νόημα" (ειδικά αν είναι ευφάνταστος). Η αλήθεια είναι ότι προέκυψαν από μια τέτοια ιερόσυλη διαδικασία πάνω στους έξι πρώτους στίχους της "Κόλασης" από την Θεία Κωμωδία του Δάντη, σε μετάφραση Ανδρέα Ριζιώτη (εκδ. ΤΥΠΩΘΗΤΩ):


Στου δρόμου της ζωής τη μέση
σε σκοτεινό βρέθηκα δάσος
γιατί το μονοπάτι το σωστό είχα μπλέξει.

Αχ, πόσο δύσκολο να περιγράψω
το άγριο, δύσβατο και πυκνό δάσος
που μόνο να το σκέφτομαι ξαναγεννά το φόβο!


21 σχόλια:

cropper είπε...

Δώσαμε, δώσαμε.

Ανώνυμος είπε...

Οι γκραβούρες απεικονίζουν την κατά Ιεζεκιήλ ανάσταση ή κάνω λάθος;

Ανώνυμος είπε...

ομως δεν τις διαβασαμε...

Ανώνυμος είπε...

δεν θα σας πω τι σας περιμενει τοτες
δεν είναι περτικαλι
ουτε γλυκοξυν η κολασις
ουτε μοδερνα
ουτε μεταμοδερνα
ουτε ισια
ουτε αναποδις...

μαριάννα είπε...

Πολύ ενδιαφέρον ποστ. Πολύ ενδιαφέρουσα άποψη. Επιτυχής και η δοκιμή αντιστροφής που έκανες, με μόνη την τελευταία φράση να με βρίσκει διαφωνούσα.
Αυτές οι δοκιμές όμως, είναι χρονοβόρες. Προλαβαίνει κανείς σήμερα να κάνει αυτό που έκανε ο Λόνοφ; Αυτά θα μπορούσαν να ισχύσουν την αρχαία εποχή. Σήμερα στην ηλεκτρονική εποχή, που μας τρέχει ο χρόνος, φαντάζει αστείο. Ποιός θα το έκανε;
Πάντως όμορφο σαν ιδέα και ενδιαφέρον να παιχτεί από μια παρέα ως δοκιμή.
Καλή βδομάδα!

ange-ta είπε...

Ο Μάρξ έκανε αυτές τις αντιστροφές.
Η περίφημη φιλοσοφία της αθλιότητας που έγινε η αθλιότητα της φιλοσοφίας.
Εγώ το έκανα με τη κόρη μου, όταν ήταν παιδί.
Λέγαμε μαζί και γελάγαμε:
Ο θεός των σκύλων είναι ο σκύλος του θεού και η γάτα του θεού είναι ο θεός της γάτας, κλπ.
Φάε το φαγητό σου για να μη σε φάει η αφαγία.
Βραδιές ολόκληρες έψαχνα να αναποδογυρίζω προτάσεις.
Ενα ολόκληρο ποίημα;
Για να δούμε την περήφημη εισαγωγή στο Κεφάλαιο, του μεγάλου Φλωρεντινού:
Οταν σταματάς να περπατάς, τότε πρέπει να απαγορευσεις στο κόσμο να μιλάει.
Segui il tuo corso, e lascia dir le gentil.
Καταπληκτικό!!
Μπράβο Κροππερ.

cropper είπε...

:> δαμασκηνέ,
οι γκραβούρες είναι του Gustave Dore και εικονογραφούν κεφάλαια από τη Κόλαση. Επομένως, ανάσταση λίγων άτυχων νεκρών. Οι πολλοί θα σταθούμε πιο τυχεροί.

:> βερύκοκε,
διαβάστε τις
:> ξανασκηνέ,
είμαι έτοιμος για όλα.

cropper είπε...

:>γητεύτρια,
Αρκετοί συγγραφείς το κάνουν. Κάτι καλό τους προκύπτει και σε πιο σύντομο χρόνο απ' το να σβήνουν συνέχεια ό,τι έχουν γράψει.

Μερικοί, όμως, το παρατραβάνε. Γράφουν σχολικά βιβλία με τον ίδιο τρόπο.

cropper είπε...

:>ange-ta,
ο Κάρολος όλο τέτοια έκανε. Ξεκίνησε ν' αναποδογυρίζει τον Έγελο, αλλά οι κατοπινοί "μαρξιστές" του το ανταπέδωσαν.

Είδες πόσο γούστο έχει η αντιστροφή. Προσωπικά την προτιμώ απ' το sudoku.
:)

Ανώνυμος είπε...

“Οι πολλοί θα σταθούμε πιο τυχεροί.”

Συμφωνώ…

Ευχαριστώ για την πληροφορία…ίσως ατυχής διάθεση αστειότητος…προσπάθησα να υπαινιχθώ μια ταυτότητα ενδεχομένως των εικόνων των δύο κειμένων μέσα από την «αφήγηση» των χαρακτικών που πλαισιώνουν το κείμενο…σε σχέση και με το περιεχόμενό του…(δικό μου θέμα θα μου πείτε...οκ).
Αξιοζήλευτη η ικανότητα να ‘σαι έτοιμος για όλα...

numb είπε...

Οκ, αύριο θα αγοράσω το "Ζούκερμαν" του Ροθ. Ελπίζω να υπάρχει στο public

Vangelis είπε...

Mην αγοράζεις από το Public ρε μεγάλε numb_jg . Τώρα μου τα χαλάς. Σίγουρα θα υπάρχει σε κάποιο traditional βιβλιοπωλείο.
Όταν θες φρούτα θα πηγαίνεις στο μανάβικο, όταν θέλεις βιβλία θα πηγαίνεις στα βιβλιοπωλεία, όταν θέλεις computer θα πηγαίνεις στα computerάδικα.
Συγνώμη cropper για το άσχετο του comment αλλά θα έσκαζα αν δεν commentάριζα.

Ανώνυμος είπε...

Για να παίξουμε λιγάκι!

"Αν το κείμενο είναι επαρκές, τότε η ανάποδη επεξεργασία του θα βγάλει επίσης ένα επαρκές αποτέλεσμα" ------>

"Αν πρέπει να επεξεργαστείς πολύ ένα κείμενο για να βγάλει επαρκές αποτέλεσμα, η ανάποδη επεξεργασία του θα φανερώσει την ανεπάρκειά σου"
----------------------
Cropper
Αυτό με τα σχολικά βιβλία πολύ πετυχημένο!

numb είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
numb είπε...

Βαγγέλη, οκ, δίκιο έχεις, αλλά στο εν λόγω πολυκατάστημα δεν πάω για να αγοράσω βιβλία, αλλά για να δω μια κοπελίτσα που εργάζεται στο τμήμα με τα βιβλία. Άστα, από τότε που έκλεισε ο "όμηρος" στη Δημητριάδος, σπάνια αγοράζω βιβλία στο Βόλο. Είτε παραγγέλνω αυτά που θέλω μέσω ίντερνετ είτε αγοράζω κάποια όταν κατεβαίνω Αθήνα. Τελικά δεν το αγόρασα του βιβλίο του Ροθ, αφού δεν το βρήκα. Γκαμώτεν. Και το χειρότερο: έλειπε και η ομορφούλα από το κατάστημα. Ελπίζω να είχε ρεπό και να μην την έχουν διώξει. Δε μπορώ να ψάχνω να την ξαναβρώ. Πού να τη βρω; Ο Βόλος είναι μεγάλη πόλη....

cropper είπε...

:-> ξανα-μανα-δαμασίφωτε,
το να είσαι "έτοιμος γιά όλα" μπορεί να είναι και απλή α-πάθεια. Αυτήν προσπαθώ να ξεγελάσω.

cropper είπε...

:-> numb,
Τον Ζούκερμαν μπορώ να στον δανείσω, αν δεν τον βρεις στα βιβλιοπωλεία της πόλης.

:-> Βαγγέλη,
όποιος θέλει κεράσια τον Φλεβάρη να μη θέλει, όποιος βιάζεται σκοντάφτει κλπ. κλπ.
Παραδέχτηκα, αυτό θα πεί καταναλωτική συνείδηση.

:-> numb,
Ομορφούλα κοπελίτσα, όμως, δεν σου δανείζω με τίποτα. Μία την έχω, γκέκε;

cropper είπε...

:-> παπί,
Ακριβώς έτσι είναι τα κέιμενα. Δεν κείνται μόνο. Σαλεύουν σαν τις γυαλιστερές όταν ρίξεις λεμόνι.
Έτσι καταλαβαίνεις και την φρεσκάδα τους.

Ανώνυμος είπε...

αντε, τις διαβάσαμε, παρακάτω τι εχει?

Ανώνυμος είπε...

έφτασες πάρα πολύ κοντά στη λύση του γρίφου του che

cropper είπε...

:-> kerassie,
μη μου βιάζεσαι και μην εθίζεσαι.
Αν δεν πιάσω 35 σχόλια δεν πάω παρακάτω!

:-> dirty,
όχι κοντά. Ακριβώς. Από 14/6 μέχρι 14/5 είναι ένας μήνας. Και 9 - 1 = οκτώ. Αλλά τ' άφησα να πιάσεις τα εκατό σχόλια.

"Προσπάθησε να πει κάτι γλυκό, αλλά η γλώσσα του κρεμόταν στο στόμα του, όπως ένα σάπιο φρούτο απ' το κλαδί, και η καρδιά του ήταν ένα παράθυρο, μπογιατισμένο μαύρο." (Bernard Malamud)

π ε ρ ί π α τ ο ς (αρχείο):

φρέσκα σχόλια:

Widget by ReviewOfWeb