Διάβασα χθές στην Γητεύτρια για τα χαϊκού, αυτά τα κομψοτεχνήματα της Ανατολής και της Οικουμένης κι αισθάνθηκα την ανάγκη ν' αφήσω ένα σχόλιο μ' ένα τρίστιχο γραμμένο πριν είκοσι και βάλε χρόνια: Το βρήκα σ' ενα παλιό τετράδιο "εφευρετών", αν τα θυμούνται οι παλιότεροι, μαζί με άλλες απόπειρες, που ξεκινούσαν από τα εφηβικά μαθητικά χρόνια και τέλειωναν εκεί γύρω στα τριάντα. Λιγοστά στιχάκια, ούτως ή άλλως, για δεκαπέντε περίπου χρόνια ούτε ένα τετράδιο εφευρετών δεν γέμισαν. Και διάλεξα αυτό, πρώτα γιατί δεν υπήρχε και τίποτε καλλίτερο και δεύτερο γιατί τηρούσε -συμπτωματικά- μια αναλογία με τα χαϊκού. Αντί για τρίστιχα των 5, 7 και 5 συλλαβών που έγραφαν (βοηθούσης της γλώσσας τους) οι γιαπωνέζοι, αυτό ήταν τρίστιχο των 5, 7 και 5 λέξεων. (Η ελληνική γλώσσα, επομένως κι η σκέψη μας, με λέξεις είναι οργανωμένη).
Έκτοτε, ούτ' εγώ ξανάγραψα στιχάκια, αλλά και το διάβασμα πραγματικών ποιημάτων των πραγματικών ποιητών ή στίχων των διαφόρων στιχοπλόκων (για να συμφωνήσω με τον Μαυρό Γάτο) δεν πήγαινε καλά. Αν υπολογίζω σωστά, πρέπει να έχω διαβάσει μέχρι σήμερα γύρω στις 3 με 3,5 χιλιάδες βιβλία. Άλλα πολυδιαβασμένα και άλλα περιδιαβασμένα. Άλλα πολυαγαπημένα κι άλλα αδιάφορα. Και μερικά άσχημα, που δεν τα τέλειωσα. Απ' αυτά, τα ποιητικά έργα ήταν λιγότερα από 100 κι αυτά που μ' άρεσαν, πολύ λιγότερα. Όμως, ο χρόνος που διέθετα για μια ποιητική συλλογή ή για ένα μόνο ποίημα ήταν δυσανάλογα μεγαλύτερος. Δεν λέω κάτι καινούργιο, αλλά αυτό ακριβώς θέλω να επαναλαβω και να τονίσω. Και να το κάνω σαν άσχετος με την ποίηση, γιατί η ποίηση είναι, νομίζω, και για τους άσχετους μ' αυτήν.
Στο παραπάνω σχόλιο συνέχισα:
Μόνο η ανάγνωση σύντομων ποιημάτων, σαν μια γουλιά δυνατού καφέ, σαν μια ρουφηξιά καπνού, σαν το ξάφνιασμα ενός χαϊκού που το διάβασες γρήγορα και το σκέφτεσαι για ώρες και μέρες, το χωνεύεις αργά αργά και δεν θες να το ξεχάσεις, με συνεπαίρνει ακόμα.
Θέλει το χρόνο της η ποίηση. Ο ποιητικός λόγος τρέχει σαν ποτάμι, αλλά σε βγάζει σ' ένα ωκεανό. Είναι συμπυκνωμένος σε λίγες σταγόνες, αλλά μέσα σου γίνεται θάλασσα. Κι η θάλασσα δεν ξεχνιέται.
'Ολοι εσεις
που κολυμπάτε στα μάτια μου
κάποτε
θα κλάψω και θα σας πνίξω
Δεν ξέρω τίνος είναι αυτό το αριστούργημα (ο άσχετος) και πολύ θά 'θελα να μάθω τον δημιουργό του. Άκουσα τους στίχους αυτούς σε κάποια τηλεοπτική εκπομπή, πρέπει νά 'ναι πάνω από χρόνος τώρα, ειπωμένους με την ωραία φωνή του Τζούμα (αυτό μόνο θυμάμαι, γιατί παράλληλα δούλευα και δεν παρακολουθούσα την εκπομπή). Αλλά δεν πρόκειται να το ξεχάσω ποτέ. Αυτή η λυρική οργή διατυπωμένη με 5 λέξεις, αυτό το απειλητικό παράπονο είναι μια αξέχαστη θάλασσα φτιαγμένη με δυο δάκρυα μόνο...
Βοηθάτε!
Μιλάς με τα μάτια, μαζεύεις την άνοιξη
Και στάζεις στα χείλη ποιήματα.